Taxane warbixinno ku saabsan "Baro Abwaanka" Abwaan Xasan X.Cabdilaahi "Xasan Ganay" Taariikh Nololeedkii Abwaan Xasan X.Cabdilaahi "Xasan Ganay" Jiritaanka ummad waxaa sal u ah koboca ama hoos u dhaca luqada , waxaana tarmiya oo koriya luqada abwaanada iyagoo sugaya isticmaalka eray bixinteeda, iyagoo ku adeegsanaya hab maanseed si qurux badan loo xardhay,kuna dhiirgaliya ummada inay dib ugu hadaaqaan, imisaa jira eray aad isticmaalkiisa gabaabsi yahay ay maansadu soo noolayso.Hadaba abwaanada u heelan hawshan waxaa ka mid ah Abwaan Xasan X.Cabdilaahi "Xasan Ganay" oo aad looga dharagdsan yahay halka uu ummada Soomaaliyeed kaga jiro.Waa aftahan ku xeel dheer dhaqanka, deegaanka iyo cilmiga dhirta aadna u dhiirigaliya in mar walba loo heelanaado ku sugnaanta ilaalinta hab dhaqameedka ummada , kana soo hor jeeda in si qun yar ah loo sii daayo hase yeeshee raba in la sii gudbiyo sida ku cad hakan: Waqtigu wuu sunsumayaa Midna waa la sugayaa Soo jire ma noole'e Qarni waliba wuu socon Safna wuu ka daba dhalan Hadba kooda sarakaca Waxa sahayda uga taga Kii horee sagootiyey (Xasan Abdillahi Ganay) Barnaamijkeenan "baro Abwaanka" qormadan waxaynu ku qaada dhigaynaa taariikh nololeedkii iyo alifaadii abwaan Xasan X.Cabdilaahi "Xasan Ganay" ,inagoo ku bilaabi doona hab nololeedkisa isagoo ka hadlaya wuxuu yidhi: "Anigu waxaan ku dhashay duleedka Degmada Bullaxaar oo ka tirsan Gobolka Saaxil, waxaanan filayaa da’daydu inay tahay ilaa 6o Sano(oo ku beegan meelahaa 19644kii), waayo, markii aan dhashay meel miyi ah ayaan ku dhashay laakiin isma yaraynayo in aan wax isku daro mooyee, aniga oo dhawr iyo toban jir ah oo kuray ah ayaan markaa ka imi miyiga Bullaxaar oo waxaan imid magaalada Berbera kadibna waxaan shaqo ka bilaabay Hudheelada sida Hudheelkii Cumar Isteeri, markii dambana waxaan u soo wareegay Hargaysa oo xilligii inqilaabkii Xasan Kayd ay wadeen. Waxaan ka shaqaynayay hudheelka Union-ka, markii la odhan jiray Bakayle Qalad. Waxaan ahaa Baayacmushtari oo waxaan ka shaqaynayay meherado aan lahaa oo ku yaalay Xero Dhifta, laakiin sannadkii 1966, ayaan hadana u wareegay dhinaca Geerash-yada oo waxaan ka shaqayn jiray Geerashkii Xaaji Dool iyo Cabdi Giirshe ay wada lahaayeen, 1967kii, ayaan ku biiray Ciidamadii Xoogga Dalka, markaas ilaa 1970kii waxaan ku jiray Ciidamadii Kamaandoosta ahaa oo aan ka soo wareegay xilligaas oo aan ku soo biiray kooxdii Baamboyda iyo Kooxdii Janan Daa’uud. Hees uu sameeyo waxaa ugu horaysay,heesta la yidhaa "Caashaqu Shib Maygu riday" oo ay qaaday Sacaada Alaale, Dhinaca ruwaayadaha haddi aynu jaleecno wuxuu abwaanku alifay ruwaayado dhawr ah oo dhamaan ku salaysan dhaqanka toosan, kana turjumaya heer masraxeedka abwaanka oo aad u sareeya ,waana kuwan ruwaayadaha uu sameeyey : -Sanandkii 1977kii Dumistii Aqalkayga iyo Arooskii Inankayga, -Sannadkii 1978kii Galbeed waa la xoreeye Waarsaa Gaagixisay, -Sannadkii 1980kii Bidaari Sibiq bay kugu Gashaa, -Sannadkii 1983kii Masiibadu Aduunyada iyadaa u Macalin ah, -Sannadkii 1988kii Doojiya, waxaa ugu dambeeyay Riwaayad uu sameeyo Dhaqankeena iyo Dhalinta Casriga, taas oo aan lagu soo bandhigin tiyatar ee uu hayo iyadoo cajalad ah” iyo weliba riwaayado kale oo ay magacyadoodii iga maqanyihiin. Intaas waxaa u sii dheer abwaanka Heeso badan,Gabayo waxaanu ku caanyahay jilista ama hab masraxeedka riyaawadaha. Abwaan Xasan Xaaji C/laahi Xasan Ganey, mar la weydiiyay wuxuu sheegay in fanaanka uu ugu jacel yahay uu yahay Axmed Nuur Jaangoo, waxaanu yidhi "Axmed Nuur Jaango waxaa uu codka u sameeyay heestii ugu horaysay ee aan sameeyay iyo heeso badan oo aan leeyahay". Abwaan Xasan X. Cabdillaahi (Xasan Ganey) heesaha aad loogu xasuusto waxaa kamid ah heesta (Sayla oo Guyaal badan) oo ka mid ah Heesaha ugu dhumucda weyn ee Soomaalida, kuna sar go’an dhaqanka iyo hiddaha bulshada, heestaas oo ay codadkooda baxsan ku qaadaan fannaanka iyo fannaanada weyn ee caanka ah Xasan Aadan Samatar iyo Sahra Axmed Jaamac oo labadooduba ah shakhsiyaadka ugu haboonaa gudbinta heestaas marka loo eego dhinaca Masraxiyada. Heestaas oo beydkeeda hore oo ah kan uu qaadayo Xasan Aadan uu hal-abuurku isaga oo isticmaalaya qaninimadiisa suugaaneed ku cabiray sawir muuqaal sax ah una noqon kara qof kasta oo aan aqoon u lahayn marxaladaha kala duwan ee nolosha degaanada xoolo dhaqatada, siiba Geel-jirka oo isagu ah kan ugu dhibta iyo dheeftaba badan xoolaheena inta badana aanu haweenku ka qayb qaadan dhaqaalayntiisa dhinaca (Jirista), halka baydka labaad oo ah kan ay qaadayso Sahra Axmed Jaamac oo ku bilaabmaysa, “Sange Subag idaadiyo sumal badhidii lagu shubay oo ay sabada ceelkiyo sohdu tahay agtiisee,” uu ahaa mid ka tarjumaya meel ku siman halka uu gaadhsiisan yahay dareenka hawlkarnimo iyo aragti ku sarjaran laakiin waxqabad ee Haweenku ka qaato dhinaca Xoolihii aynu dhaqano, tusaale ahaan Geella, lo’da iyo Adhiga, waxaynu ognahay in aan inta badan haweenka loo dirin geella iyo xataa lo’da lafteeda. Inaga oo taa ka duulayna waxaynu odhan karnaa Abwaanku waxa uu si hufan ugu kala xadeeyay fannaanka iyo fannaanada mid weliba beydkii uu qaadi lahaa. Haddaba, waxa uu Xasan Ganey si ixtiraam leh u sheegay isaga oo ka hadlaya heesta “Sayla” in markii uu heesta curiyay ee hoboladu ku luuqeeyeen cabasho kaga timi dad reer Sanaag ah, kuwaas oo ka biya diiday bayt ku jira, heestaas oo ah “Beel Sanaagiyo ku surmiday Saraar go’day, saadaalinaysoo bal halkuu ku sima iyo sugayaan in uu helo…”. hase yeeshee abwaanka wuxuu xusay inuu u jeeday Roobka oo gu'ga ka curta dhinaca Galbeed,dayrtana ka curata dhinaca Bari suugaantiisuna ka turjumaysay kuna qotontay arintan ku salayasan hab-curashada roobka: Heestii oo dhamays tirana waa sidan: Xasan Aadan Samater: Sayloo guyaal badan Soo baxa kaliishii Seelseelna loo degay Sannad geelu badi dhalay Oo sidigtii Laalays Nirguhu aanay socod baran Reeraha sintoodiyo Kaymo saar leh loo dhigay Oo igadh mid yari sabo Maqaar lagu salaaxay Saameeshay gaawaha Oo baarqab soohani Isagoo ah laba-sabar Soofeeyey micidoo Ka sanqadhiyey doobtii Salaaddiina roorsaday Ugabkii u saniyo Surmo dheer la tiigsaday Saqdii dhexena roob helay Subixii bariisada Sidoodaan jalleecada Saxansaxo udgoon badan Sanka kuula raacaa Sahra Axmed Jaamac: Sange subag idaad iyo Sumal baridii lagu shubay Ooy sabada ceelkiyo Sohdu tahay agtiisoo Loogu dhaansho sacabada Oo Sudiyo Howd sare Seddex guure daaqoo Weli aan sedyari arag Oo seeto iyo dabar Labadaba ka saahiday Oo salow dagaal iyo ninkii geyin saraayaha Oo sararta naaxdiyo Timuhu ay isku seexdeen Oo seyn-gargorkii Loo salaaxa guudkoo Saxarkii ku duuliyo Looga mayro siigada Loo saaro kooraha Cigalkiina loo suray Sarajoogga iyo muuq Sankuneefle kaligaa Adaa suuraddiisa leh Xasan Aadan Samater: Sagal gaaxday roob subax Seermaweydo ku onkodey Waaguna ku sarakacay Sarajoog nin dhererkii Cadceedduna la siman tahay Nuurkuna sagootiyey Oo waqal sindadab iyo Guulaamo socotiyo Kala soocday dhibicii Oo midab sibaaqiyo cadaan wada siraatiyo madoow suul-dhalaal xiga Seddexdaa miduun yahay Qof suureeyey kala garan Oo beel Sanaagiyo Ku surmiday saraar godan Saadaalinaysoo bal halkuu ku simo iyo Sugayaan inuu helo Subixii bariisada Sidoodaan jalleecada Saxansaxo udgoon badan Sanka kuula raacaa Sahra Axmed Jaamac: Dhulku saacu wada gaadh Waanu kala sed roonyee Meel idaha seel u leh Riyahana salool u leh Oo geela saar u leh Oo dirir sagaariyo Sagaal gudcurkuna helay Saga xareedaan Biyuhuna sunsumayaan Oo saawasaawiyo Saxal cudur lahaynoo Salka looga degay nabad Oo saraarta dixidiyo Simantahay dareemadu Oo sebiga caanihii Lagu siiyey golihii Habluhuna sibraar iyo Dhiilo saabka loo tolay Sinta bidix ku qaadeen Subixii bariisada Sidoodaan jalleecada Saxansaxo udgoon badan Sanka kuula raacaa Abwaan Xasan Ganey,mansooyinka ka turjumaya xeeldheeridiisa siyaasadeed iyo indheer garadnimadiisa waxaa ka mid ah Maansada yaabka leh ee Gorgor oo ku xidhiidh sanayd sheeko dhab ah oo ka dhacday Magaalada Hargeysa-xaafada Goljano,taas oo ahayd Caruur agoon ah iyo hooyadood Riyo ay lahaayeen waxaa ilaalin jiray Gorgor,meel uu ka yimid aan la garanayn kaas oo uu Abwaanku sheegay in maalin maalmaha ka mid ah ay riyaha caruurtaasi u dhaceen Beer,ka dibna ninkii beerta lahaa oo xaraystay riyihii,isla markaana uu gorgorkii dhirbaaxo dhabanada kala dhacay ninkii oo uu ka soo xoreeyay Riyaha,Gorgorkaasi waxaa uu dhirta ay gaadhi waayaan u googoyn jiray riyaha,waxaanu ku maydhan jiray biyo saxni ku jira,subaxiina markaay tahay shanta aroornimo ayuu ku soo wareegi jiray Hargeysa oo dhan,Gorgorkaas oo ay dadka qaar yidhaahdeen waa caruurta aabahood oo weli ahaa,qaarna si kale ku sheegeen, ayuu abwaanku cagihiisa ugu tagay si uu u hubiyo waxaana dhagahiisa ka batay oo ay dadkoo dhan isla dhex marayeen ,markuu arkay siduu u dhaqmayo Gorgorku ayuu ka tiriyay Maansadan Gorgor ,laakiin ujeedada maansadu waxay ahayd mid si farshaxanimo u uga waramaysay hab dhaqameedkii foosha xumaa iyo siyaasadii guracnayd ee maamulkii markaas talada hayay. Abwaan xasan Ganay wuxuu aad u neceb yahay in laga been abuurto lana badalo taariikhda maansooyinka,wuxuu aad uga biyo diidaa khiyaamada iyo run ku gabashada iyadoo suugaanta la qaloocinayo waxaanu isagoo si tusaale ahaana inoo tilmaamaya uu si aad ah u cambaareeyay Buuga uu qoray Axmed Faraax Cali (Idaajaa) oo ka hadlaya maansooyinka deelayda,buugaasi oo sida ka muuqata uu Idaajaa ku dhaleeceeyay si been abuur ahna ugu xusayo inuu Abwaan Xasan Ganey weerar gaar ah ku qaaday Dr.Shareeco oo ahaa Masuul uu maamulkiisa hoos imanayay Abwaan Xasan Ganey laakiin waxaa uu Abwaan Xasan Ganey yidhi "Buugaas uu qoray Axmed Faraax Cali (Idaajaa) waa ribo iyo been waayo waxaa uu meesha ku qoray gabayo uu badh ka bedelay iyo qaar uu wax ku daray,waxaana uu ku soo daray rag aan laba maqal oo aan ku jirin Maansooyinka Deelayda sida nin lagu magacaabo Mire,taasina waxay meel ka dhac ku tahay qorista buugaagta suugaanta" Abwaan Xasan Ganey waxaa uu ku yidhi Idaajaa "Inanku aabihii mar buu hiil uga baahan yahay waa marka uu hooyadii guursanayo, Erayguna marbuu hiil kaaga baahan yahay waa markaa run ka sheegto manta hiil kaagama baahna taliskii wafaaday waxaanad dabada sii haysaa hiil aad siinayso taliskii aad eedayn ee wafaaday" Majaajilooyinka: Layla Jeesto iyo Ninkeedii! Nin ayaa u imanaya xaaskiisa oo la yidhaaho Layla Jeesto. Layli waa caasi afka, ciddiyaha iyo timahaba casaysatey oo casriga la socota, diricii ugu danbeeyey iyo filimkii ugu danbeeyey ayey ku xisaabtantaa. Jeesto waxay haysataa wiil yar oo ay maalmahaa dhashay!!! Layla ninkeedu waa nin asal raaca oo dhaqanka, hiddaha iyo diintaba ku adag, dhinaca kale waa nin waayo arag ah waxbarashana leh aduunyadana aad ula socda! Markaasuu ku odhanayaa: Layla haye, yarkii ka waran? Markaasay ku odhanaysaa wuu wanaagsan yahaye, ii qabo bal naasihiibaa i darareye aan iskasoo lisee (oops)! Markaasuu odhanayaa: oo miyuu diiday? Markaasay odhanaysaa: dee mayee anaa u diiday! Markaasuu odhanayaa: oo maxaad siinaysaa? Markaasay odhanaysaa: Caano-boodhaan siinayaa biyahan sonkorta lehna wuu kusii sugayaa! Markaasuu odhanayaa: oo naasahaagiina waad u diidaysaa caano-boodhana waad siinaysaa? Markaasuu odhanayaa laguu waran: Holland boodhahay keentay ee daasadaa ku hilaan ee lasii qaad yaroo hargawaynina hareeraa kaga yaal xayaysiinta afkooda khudradbaa ku habaysan hilibaa ku jira xayaysiin hodhodhaa iyo huuhaabaa la yidhaa! Huluunbahaa la walaaqay ee caagadaa xune huursan hoosta loogu shubaayo cudurka waa u horseedoo caruurtaa ku hagaarta. Naaskaagaa hodona isagaa ka haboon kanaad hooyo tidhaahdana had u diidine sii. Markaasay Jeesto odhanaysaa: Halkanaad ka hadlaysiyo halka aan ku hawoodey hirwaynbaa u dhaxeeyoo haawraareey waa lagu eed. Oo inta wiilku i hiigoo durba aan habarooboo horaadkaygu dhacaayoo hadhowna laygu nacaa? Allahayaaaaaaaay! Naayaadhaheen aniga yaa i habaaray dee? Jeesto markaa sheekadii ayey bedelaysaa oo odhanaysaa: Waar iska daa tanoo, alaabtii masoo dhamaysay? Markaasuu odhanayaa: lacag aan helo dee lacag lama hayee! Markaasay odhanaysaa: sariirtaad keentay habtii iyo kuraastoo wada hiigmay haweenkiibaa igu caayey oo anays geeyey halkaa! hadaan huudha kusaaroo kuu samaysto hogaanoo hadhkayga aad ka baqayso hadalkaan ku idhaahdaba hayebaad odhan layde! Allow aan hengel goosto hadaanaad hadda keenin belaayaa ka higloo laysu soo hoyan maayo! Naa i qabo dhacaye!!! Markaasuu odhanayaa: naa cidina ku qaban maysee ninka loo hanjabayaa maanigaa? Markaasay odhanaysaa: waa adiga laftaada. Markaasuu odhanayaa: Sidii awr hayina nin loo dirto hogaan haatan anigu kawayniye hawraar waano ah hoo! Aduunku hooyo la'aan wuu halaabi lahaayoo hirkaa loo tartamaayo lama haaban kareen! ......... Hadii aanay u heesin oo hadaaqsiinin caruurta oo horaadkeeda jaqsiinnin hiduhu wuu lumi laa afkuna muu hirgaleenoo oday geed ka hadlaayiyo hoobal luuqda ku qaadiyo hal-abuur ma jireen. Hadii aanay heegan ahayna hanti maan dhaqaneenoo subag haamo ka buuxiyo caano maynu helleen. Hadii aanay u hiillina dadku hoy magaleene hooyo waa noloshiiye hareeraa isu tuurkiyo afkanaad ku hadlayso soddoh looga haboone maad wuxuun iskula hadhid? Markaasaay odhanaysaa: Halkaas ayaan kaaga dalacday! Alla hayaaaaay Layla Jeestaanu aqoonba!!! -------------- abwaanka caanka ah ee la yidhaa Xasan Ganay oo si la yaab leh u astaynaya qiimaha iyo qaayaha hiddaha & dhaqanku u leeyihiin ummad kasta. Abwaan Xasan Ganay oo loo yaqaan hormoodka curinta suugaanta hiddaha & dhaqanka isagoo marna tusmaynaya marna innagu guubaabinaya wuxu yidhi : Dhabba waliba ceelkeed Ummad waliba dhaqankeed Dhalashana tixraaceed Dhegtu sheeko doontaye Dhar maxaan lahaan jiray Maxaan xoolo dhaqan jiray Maalintay dhannaantahay Dhulka yaa u halgami jiray Geesiga u dhiidhiyey Yaa dhiiga kicin jiray Dhinte yaa xogtiisa og Taariikhda yaa dhiga Dhidibkeedu waa kuma Dhug u yeesha maansada Hiddihiina dhaabane Murtidiina dhuuxa ah Suugaanta dhumucda leh Hibadiina dhaladka ah Dhaxalkiina weeyee Dhawrta idinkaa lee Soo Bandhige :Fu,aad Bahda Mareegta Farshaxan